Nëse mbi një pllakë metalike që ndodhet në zbrazëti lëshojmë një rrezatim, atëherë ndodh dukuria e shkëputjes së elektroneve, e njohur ndryshe si dukuria e fotoefektit.
Sipas teorive të kohës, drita, duke qenë se ka natyrë valore, duhet që sa më i madh të jetë intensiteti i rrezatimit, aq më e madhe të jetë edhe energjia me të cilën elektronet shkëputen nga pllaka. Por eksperimentet tregonin se energjia e elektroneve të shkëputur varej vetëm nga gjatësia e valës së rrezatimit (ose frekuenca e tij), ndërkohë që intensiteti i rrezatimit ndikonte vetëm në numrin e tyre, më pak ose më shumë.
Teoria ekzistuese për natyrën valore të dritës nuk ishte në gjendje të shpjegonte një sjellje të tillë. Më 1905, Ajnshtajni publikoi teorinë e tij për dukurinë e fotoefektit, bazuar në hipotezën se drita ka natyrë korpuskulare, d.m.th., përbëhet nga thërrmija me energji plotësisht të përcaktuar:
E = hν = h/cλ,
ku h është konstantja e Plankut.
Korpuskulat e dritës u quajtën fotone. Teoria e re ishte në gjendje të shpjegonte më së miri dukurinë e fotoefektit. Gjithmonë sipas Ajnshtajnit, që të ndodhë fotoefekti, duhet që energjia e fotoneve rënës të jetë më e madhe ose barabartë me energjinë e shkëputjes së elektroneve nga metali. Në këtë mënyrë, gjenin shpjegim dy “ngërçet” që krijonte eksperimenti: me rritjen e frekuencës, energjia e fotoneve të rrezatimit bëhet më e madhe, për rrjedhojë, aq më mirë plotësohet kushti për përftimin e dukurisë; me rritjen e intensitetit të rrezatimit, kemi më shumë fotone, që do të thotë më shumë elektrone që marrin energjinë e nevojshme për t’u shkëputur.
Pra, eksperimentet dhe vëzhgimi kërkonin një teori të re për natyrën e dritës.
