Valbona Nathanaili boton librin mbi historinë e arsimit shqiptar

Botuar për herë të parë në gazetën “MAPO”, 6 mars 2016

Në kuadër të Ditës së Mësuesit, ditën e djeshme në mjediset e Universitetit Europian të Tiranës, u promovua libri “Rruga e mundimshme e shkollës shqipe”, një libër studimor i autores Valbona Nathanaili. Studiuesja Valbona Nathanaili është përpjekur të sjellë një tablo të plotë të asaj se çfarë ka ndodhur me arsimin shqiptar të paktën gjysmë shekulli pas hapjes së shkollës së parë. Në këtë libër vijnë të trajtuara  çështje, politika dhe veprimtari në fushën e arsimit gjatë periudhës 1912-1944. Ky libër sjell dokumente arkivore nga kjo periudhë që tregojnë politikat e ndërmarra nga qeverisjet që pati Shqipëria gjatë kësaj kohe.

Kartela e librit: 

 Valbona Nathanaili /

ISBN: 9789928190680
Publisher: Uet Press
Publication Year: 2016
Number of Pages: 314
I pranishëm gjatë promovimit të librit ishte edhe shkrimtari e deputeti Ben Blushi, që e cilësoi këtë botim një kontribut shumë të rëndësishëm për të dëshmuar se çfarë rruge ka ndjekur arsimi shqiptar në 100 vitet e fundit. “Për fat të keq kushdo që merr këtë libër kupton se në kohë më të vështira kemi bërë më shumë për arsimin dhe sot që është më e lehtë, të bëjmë më pak apo nuk e bëjmë siç duhet dhe jam i bindur se kushdo që jep kontribut për arsimin i ka bërë nderin më të madh këtij vendi, sepse nëse Shqipëria ka sot një problem ky është një problem arsimor dhe kulturor në radhë të parë. Unë nuk kam pasur kohën e mjaftueshme për t’u shquar apo për të lënë ndonjë gjurmë si administrator në arsim dhe shumë njerëz më kanë paragjykuar ‘Po ky ç‘punë ka me arsimin?’. Dhe kjo është nga gjërat që më vjen keq në ato që kam bërë apo që nuk e kam bërë aq sa duhet edhe si duhet, sepse koha ka qenë shumë e shkurtër. Por nga sa kam kuptuar dhe kuptoj sot, arsimi në rastin tonë së pari është një detyrim kombëtar dhe e dyta është ekonomi. Arsimi është në kuptimin e mirëfilltë të fjalës ekonomi në rastin e Shqipërisë. As punësim, as ekonomi të zhvilluar, as inovacion, as paqe, as harmoni, as solidaritet, as mungesë braktisje apo emigracioni nuk do të kemi dot kurrë nëse nuk kemi një sistem arsimor të konsoliduar”, -u shpreh Blushi, duke theksuar personalitetet që kanë kontribuuar në formimin e arsimit shqiptar gjatë periudhës së marrë në studim 1912–1944.

“Njërin pata rastin ta shoh në libër, që Valbona e kishte klasifikuar, është Mihal Turtulli, një filantrop shumë i madh nga Korça. Pati mundësi të ishte në disa qeveri nga periudha ’12–‘44. Turtulli i ka bërë Korçës një nga dhuratat më të mëdha që dikush mund t’i bëjë qytetit. Duke qenë filantrop, njeri i spikatur dhe me kulturë perëndimore i ka dhënë Shqipërisë një nga godinat më të bukura që mund të ketë sot, që për fat të keq pas luftës u kthye në repart ushtarak. Ishte garnizon deri para 10 vitesh edhe me një vendim qeverie i është kthyer universitetit sërish. Mora këtë shembull për të treguar se çfarë pasioni kanë pasur burra të shquar të Shqipërisë 100 vjet përpara për t’i dhuruar arsimit. Kjo nuk ndodh sot. Ka Shqipëria njerëz shumë më të pasur se para 100 vjetësh por nuk ndodh të dhurojnë një shkollë apo bibliotekë” -vijoi Blushi duke thënë se ky botim mund të shërbejë si një shembull frymëzimi për të rikthyer traditën e mirë.

“Ky libër është një skedë shumë e rëndësishme për të gjithë ata që duan të konsumojnë dhe studiojnë historinë e arsimit shqiptar si një rrugë shumë e mundimshme që mirë apo keq krijoi një elitë politike në vitet ’30–’40, të cilën fatkeqësisht e humbëm. Jemi në një institucion arsimor, dhe dua ta komplimentoj mikun tim Henri Çili, i cili nuk po nxjerr vetëm studentë, por po krijon një elitë të re, që në harkun e 15 viteve njerëzit e arsimuar të Shqipërisë mund t’i japin vendit atë që i mungon, pak më shumë shpresë dhe besim se vendi mund të bëhet dhe ka vetëm një mundësi të bëhet përmes arsimit, përmes arsimit dhe vetëm përmes arsimit” -përfundoi Blushi, ndërsa botuesi Henri Çili, duke theksuar punën e mirë të bërë nga paraardhësit në sistemin arsimor, theksoi disa pika të rëndësishme të këtij botimi.

“Tri gjëra janë të rëndësishme në këtë libër. Shkolla shqiptare ka një traditë dhe vazhdimësi. Pjesë identitetare bashkë me xhandarmërinë, parlamentin apo mbretërinë, institucion bazë i shtet formimit shqiptar. Duket skrupuloziteti, personaliteti, përmasat e jashtëzakonshme të atyre që kanë administruar arsimin deri më 1944-ën. Valbona ka futur edhe pjesën e pushtimit, që ka qenë një kontribut i madh, përtej problemeve të tjera. Kemi një traditë. Arsimi është një nga tri institucionet e rëndësishme të shtetformimit. Së dyti, duke parë mënyrën realiste, me anë të së cilës i qaseshin administratorët e asaj kohe me shumë mençuri, duke nisur nga termat, institucionet, mënyrat sesi e kishin ndërtuar sistemin arsimor duke marrë më të mirën nga Europa dhe me mjete të pakta ekonomike. E treta, që doja të vija në dukje është fakti që ky sistem arsimor i fillimit të shtetit shqiptar krijoi parakushtet që të krijonim një elitë shqiptare ose një mendim shqiptar. Nga këto shkolla patëm mundësi të farkëtojmë e identifikojmë talente, shkencëtarë, artistë, sportistë, zanatçinj, profesionistë, profesorë, filozofë, që bazën e patën në këtë periudhë kombinuar me gjetjen brilante që bëri Mbreti Zog duke çuar bursa jashtë shtetit” -përfundoi Çili.

ARTIKUJ TË NGJASHËMMË SHUMË NGA AUTORI