Kriteret politike
Mjedisi politik në Shqipëri vazhdoi të shënohej nga polarizim intensiv. Aktivitetet parlamentare u ndikuan nga një opozitë, që hoqi dorë nga mandatet. Por vazhdimësia institucionale u sigurua nga mbushja, graduale, e vendeve të lëna bosh në parlament. Në fund të periudhës raportuese, Kuvendi kishte 122 nga 140 anëtarë. Opozita vendosi të bojkotojë zgjedhjet lokale të 30 qershorit 2019, që u mbajtën, në një kohë kur Presidenti kishte marrë vendimin për ta shtyrë votimin për në Tetor. Parlamenti nisi një procedurë fajësimi për Presidentin, që u finalizua në fund të korrikut 2020. Komisioni hetimor ad hoc i Parlamentit arriti në përfundimin, se ndërsa Presidenti kishte tejkaluar kompetencat e tij Kushtetuese, shkeljet nuk justifikonin fajësimin. Frenimi politik i jetës së vendit pa një hapje në janar 2020, kur shumica qeverisëse, si dhe opozita parlamentare dhe jashtë-parlamentare arritën marrëveshjen për të çuar përpara reformën zgjedhore, duke krijuar një Këshill Politik, platformë për të përfunduar bisedimet teknike dhe politike dhe për të zbatuar rekomandimet e jashtëzakonshme të Zyrës për Institucione Demokratike dhe të Drejtat e Njeriut në Organizatën për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë (OSBE / ODIHR), duke siguruar financim transparent të partive politike dhe fushatave elektorale. Më 5 qershor 2020, Këshilli Politik arriti një marrëveshje progresi, për sigurimin gradual të një administrate zgjedhore të depolitizuar, në përputhje me rekomandimet e OSBE / ODIHR. Palët ranë dakord, gjithashtu, për të futur identifikimin elektronik të të gjithë votuesve (aty ku teknikisht është i zbatueshëm), për të ristrukturuar Komisionin Qendror të Zgjedhjeve, si dhe Kolegji Zgjedhor të përbëhet nga gjyqtarë që e kanë kaluar procesin e Vetingut. Ndryshimet në kodin zgjedhor u miratuan nga Parlamenti në 23 korrik 2020, në përputhje me marrëveshjen e 5 qershorit 2020 duke përmbushur kështu kushtin për KPGJ-në e parë.
Përveç kësaj, Parlamenti miratoi në 30 korrik disa ndryshime në Kushtetutë në lidhje me sistemin zgjedhor. Këto ndryshime që nuk kanë lidhje me zbatimin e rekomandimeve të OSBE / ODHIR kërkuan ndryshime të mëtejshme në kodin zgjedhor të cilat u diskutuan midis partive në Këshillin Politik, por pa arritur një kompromis para se Parlamenti t’i votojë ato në 5 Tetor. Pavarësisht nga rezultati pozitiv i marrëveshjes së arritur në 5 qershor 2020, dialogu politik në vend duhet të përmirësohet, veçanërisht për reformën zgjedhore dhe zbatimin e saj.
Më 9 qershor 2020, Qeveria organizoi në një takim të zgjeruar të Këshillit Kombëtar për Integrimin Evropian, për hartimin e një plan veprimi, që do të adresonte kushtet dhe përparësitë e përcaktuara nga Konkluzionet e Këshillit të Marsit 2020 për Shqipërinë. Më 6 maj 2020, Qeveria emëroi Kryenegociatorin dhe ekipin negociator.
Shqipëria është e përgatitur, në mënyrë të moderuar, për reformën e administratës publike. Përpjekjet vazhduan në disa fusha, duke rezultuar në progres në zbatimin e udhëzimeve për vlerësimin e ndikimit rregullator nëpër ministritë e linjës, në zhvillimin e paketës legjislative në lidhje me planifikimin e politikave, në rritjen e numrit të shërbimeve elektronike dhe përmirësimin e transparencës në mbledhjen e të dhënave dhe burimet njerëzore menaxhimi midis nivelit qendror dhe lokal. Këto arritje të prekshme kanë nevojë për konsolidim të mëtejshëm. Veçanërisht qeveria duhet të shtojë përpjekjet drejt politikëbërjes më të bazuar në prova, duke ndërtuar kapacitete administrative në ministritë e linjës, për planifikimin dhe monitorimin e politikave, mbledhjen e të dhënave si dhe përdorimin e vlerësimeve të ndikimit rregullator për të informuar politika më të mira.
Sistemi gjyqësor i Shqipërisë ka një farë niveli përgatitje – është i përgatitur në mënyrë të moderuar. Zbatimi i një reforme gjithëpërfshirëse dhe të plotë në drejtësisë ka vazhduar vazhdimisht, duke rezultuar në progres të mirë në përgjithësi. Institucionet e reja për vetëqeverisjen e gjyqësorit kanë kryer detyrat e tyre, duke përfshirë menaxhimin e proceseve për të mbushur vendet e lira në Gjykatën e Lartë dhe Gjykatën Kushtetuese. Këshilli i Lartë Gjyqësor përfundoi zgjedhjen e tre kandidatëve jo-magjistratë për Gjykatën e Lartë, të emëruar në 11 Mars 2019, duke lejuar kështu që një nga dhomat e Gjykatës të funksionojë dhe të përmbushë kushtin përkatës për KPGJ-në e parë. Procesi i përzgjedhjes për anëtarin e katërt jo-magjistrat është afër përfundimit. Kandidatët e tjerë për magjistratë janë në proces promovimi nga brenda sistemit gjyqësor. Shqipëria po bën përparim për të rindërtuar Gjykatën Kushtetuese dhe ka emëruar tre anëtarë të rinj. Kjo siguron bazën që Gjykata Kushtetuese të rimarrë funksionalitetin – një kusht për KPGJ-në e parë që duhet përmbushur – dhe të rrisë besimin e publikut. Në Dhjetor 2019, Gjykata kishte një gjyqtar në detyrë nga nëntë si rezultat i Vetingut. Gjykata tani ka katër anëtarë. Kishte një mosmarrëveshje në lidhje me procedurën e emërimit të njërit prej gjykatësve të fundit të emëruar. Komisioni i Venecias ka dhënë një opinion mbi këtë çështje, duke i ofruar udhëzimet e nevojshme autoriteteve shqiptare për të përfunduar emërimet e shumë-diskutuara në Gjykatën Kushtetuese. Me katër anëtarët aktual, Gjykata ka kuorumin minimal për të gjykuar mbi pranueshmërinë e çështjeve. Procesi i përzgjedhjes për tre poste të lira është duke vazhduar. Procesi është prekur pak nga kriza COVID-19, por pritet të finalizohet si përparësi. Përfundimi i emërimeve në Gjykatën Kushtetuese do të vazhdojë pasi Gjykata e Lartë të arrijë kuorumin e kërkuar prej tre të pestave të anëtarëve në detyrë, pasi kjo e fundit është autoriteti i tretë emërues së bashku me Asamblenë dhe Presidentin e Republikës. Prokurori i ri i Përgjithshëm është emëruar, për herë të parë bazuar në procedurat e vendosura në reformën e fundit në drejtësi.
Të plotë, në anglisht, raportin mund ta gjeni këtu:
https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/country_20_1794
