DEKLARATA E BUDAPEST-VIENA 12 mars 2010

Mbi Hapësirën Europiane të Arsimit të Lartë

Përshtati: Valbona Nathanaili

1. Ne, Ministrat përgjegjës për arsimin e lartë të vendeve pjesëmarrëse në Procesin e Bolonjës, jemi mbledhur në Budapest dhe Vjenë, më 11 dhe 12 mars 2010, për të promovuar krijimin e Hapësirës Europiane të Arsimit të Lartë (EHEA) sikurse parashikohet në Deklaratën e Bolonjës të vitit 1999.
2. Bazuar në kriteret tona për anëtarësimin e vendeve, ne mirëpresim Kazakhstan-in, si një vend të ri anëtar në Hapësirën Europiane të Arsimit të Lartë.
3. Deklarata e Bolonjës e vitit 1999, hapi për 2010 vizionin e Hapësirës Europiane të Arsimit të Lartë, tërheqës dhe konkurrues në nivel ndërkombëtar, ku institucionet e arsimit të lartë, mbështetur fuqimisht nga një staf i angazhuar, mund të përmbushin misionet e tyre diverse në shoqërinë e njohjes dhe ku studentët përfitojnë nga lëvizshmëria nëpërmjet një njohjeje paralele dhe të drejtë të kualifikimeve të kryera e mund të gjejnë mënyrat më të mira për arsimin e tyre.
4. Që nga viti 1999, 47 palë me Konventën Kulturore Europiane, kanë nënshkruar këtë vizion dhe kanë bërë hapa të rëndësishëm përpara për realizimin e tij. Në një partneritet unik ndërmjet autoriteteve publike, institucioneve të arsimit të lartë, studentëve dhe stafit, së bashku me punëdhënësit, agjencitë e sigurimit të cilësisë, organizatat ndërkombëtare dhe institucionet Europiane, të gjithë janë angazhuar në një sërë reformash për të ndërtuar një zonë europiane të Arsimit të Lartë bazuar në besim, bashkëpunim dhe respekt lidhur me diversitetin e kulturave, gjuhëve dhe sistemeve të arsimit të lartë.
5. Procesi i Bolonjës dhe rezultati i tij, Hapësira Europiane e Arsimit të Lartë, janë një shembull i paprecedent i bashkëpunimit rajonal e ndërkufitar në arsimin e lartë dhe kanë ngjallur një interes gjithnjë në rritje në pjesët e tjera të botës, duke e bërë arsimin e lartë Europian më të dukshëm në hartën globale. Ne e mirëpresim këtë interes dhe shpresojmë të intensifikojmë politikat tona të dialogut e bashkëpunimit me partnerë të tjerë nëpër të gjithë botën.

6. Ne vëmë në dukje vlerësimin e pavarur dhe raportet e grupeve të interesit. Ne mirëpresim afirmimin e tyre se institucionet e arsimit të lartë, stafi dhe studentët, po identifikohen gjithmonë e më shumë me synimet e Procesit të Bolonjës. Ndërkohë që është arritur shumë në zbatimin e reformave të Bolonjës, raportet ilustrojnë se linjat e veprimit të EHEA, si për shembull ato që lidhen me shkallët e studimit dhe reformën kurrikulare, sigurimin e cilësisë dhe njohjen, lëvizjen dhe dimensionin social, po zbatohen në shkallë të ndryshme. Protesta të mëparshme në disa vende, pjesërisht të drejtuara kundër zhvillimeve dhe masave që nuk lidhen direkt me Procesin e Bolonjës, na kujtojnë se disa nga synimet dhe reformat e Bolonjës nuk janë shpjeguar e zbatuar në mënyrë të saktë. Ne njohim dhe dëgjojmë zërat kritikë të dala nga radhët e stafit dhe studentëve. Ne vëmë në dukje se janë të nevojshme disa rregullime e punë e mëtejshme, ku të gjenden të përfshirë stafi dhe studentët, në nivel Europian, kombëtar e veçanërisht institucional, për të realizuar atë Zonë Europiane të Arsimit të Lartë për të cilën jemi zotuar.
7. Ne, Ministrat, angazhohemi për të zbatuar plotësisht dhe në mënyrën e duhur, objektivat dhe axhendën mbi të cilën kemi rënë dakord për dhjetëvjeçarin e ardhshëm, shprehur me Komunikatën e Leuven/Louvain-la-Neuv. Në bashkëpunim të ngushtë me institucionet e arsimit të lartë, studentët dhe grupet e interesit, ne do të çojmë përpara përpjekjet tona për të plotësuar reformat e nisura tashmë e që synojnë aftësimin e studentëve dhe stafit për të lëvizur, që përmirësojnë mësimdhënien e procesin e të mësuarit në institucionet e arsimit të lartë, që nxisin nivelin e punësimit të të diplomuarve dhe sigurojnë një arsim të lartë cilësor për të gjithë. Në nivel kombëtar, ne zotohemi gjithashtu, të luftojmë për të përmirësuar komunikimin dhe të kuptuarin e Procesit të Bolonjës ndër të gjithë grupet e interesit dhe shoqërisë si një e tërë.
8. Ne, Ministrat, i gjykojmë lirinë akademike, autonominë dhe përgjegjësinë e institucioneve të arsimit të lartë si parime të Hapësirës Europiane të Arsimit të Lartë dhe theksojmë rolin që luajnë institucionet e arsimit të lartë në krijimin e shoqërive paqësore demokratike dhe forcimin e kohezionit social.
9. Ne pranojmë rolin kyç të komunitetit akademik – drejtuesve të institucioneve, mësuesve, kërkuesve shkencorë, stafeve administrativë dhe studentëve, në shndërrimin e Hapësirës Europiane të Arsimit të Lartë në realitet, duke ju siguruar studentëve mundësi për të fituar njohuri, aftësi dhe kompetenca të mëtejshme në karrierën e tyre, për të jetuar si qytetarë demokratikë dhe patur zhvillimin e tyre personal. Ne e dimë se nevojitet një mjedis më përkrahës për personelin për të përmbushur detyrat e tyre. Ne zotohemi të punojmë drejt një përfshirje më efektive të stafit të arsimit të lartë dhe studentëve në zbatimin dhe zhvillimin e mëtejshëm të EHEA. Ne mbështesim plotësisht pjesëmarrjen e stafit dhe studentëve në strukturat vendimmarrëse në nivel Europian, kombëtar dhe institucional.
10. Ne ftojmë të gjithë aktorët e përfshirë, të mundësojnë frymëzim në punë, mjedise të përshtatshëm të mësuari dhe të nxisin të mësuarit me qendër studentin, si një mënyrë për të fuqizuar studentin në të gjitha format e arsimit, duke siguruar zgjidhjen më të mirë për mënyra të mësuari të qëndrueshme dhe fleksibël. Kjo kërkon, gjithashtu, bashkëpunimin e mësuesve dhe të kërkuesve shkencorë në rrjetet ndërkombëtare.
11. Ne, Ministrat, riafirmojmë që arsimi i lartë është një përgjegjësi publike. Ne angazhohemi, pavarësisht kohërave të vështira që po kalojmë, të sigurojmë që institucionet e arsimit të lartë kanë burimet e nevojshme në përputhje me kornizën e vendosur dhe të paraparë nga autoritetet publike. Ne jemi të bindur se arsimi i lartë është një forcë udhëheqëse kryesore për zhvillim social dhe ekonomik si dhe në ripërtëritjen e një botë të udhëhequr nga dije gjithnjë në rritje. Për rrjedhojë, ne do të rrisim përpjekjet tona në drejtim të dimensionit social, për të siguruar mundësi të barabarta për arsim të barabartë, duke treguar kujdes të veçantë për grupet e në minorancë.
12. Ne, Ministrat përgjegjës për Hapësirën Europiane të Arsimit të Lartë, i kërkojmë Grupit të Vazhdimësisë, të propozojë masat që do të lehtësonin zbatimin e përshtatshëm dhe të plotë të parimeve dhe linjave të veprimit të miratuara të Bolonjës nëpër të gjithë Europën, veçanërisht në nivel kombëtar e institucional, ku, ndërmjet të tjerave mund të përmendim zhvillimin e metodave shtesë të punës që lidhen me të mësuarin në nivel paralel, vizita studimore dhe aktivitete që lidhen me shkëmbim informacioni. Nëpërmjet një zhvillimi të vazhdueshëm, rivlerësimit dhe fuqizimit të Hapësirës Europiane të Arsimit të Lartë si dhe duke marrë sinergji të mëtejshme në Hapësirën Europiane të Arsimit të Lartë, Europa do të jetë e aftë të përballojë me sukses sfidat e dekadës së ardhshme.
13. Takimi tjetër i radhës në rang Ministrash, për të vlerësuar progresin e arritur dhe çuar përpara axhendën e vendosur në Leuven/Louvain-la-Neuve do të bëhet në Bukuresht, Romania, më 26-27 prill 2012.